Moet ik nu debiteren of crediteren?

Het verschil tussen debiteuren en crediteuren kennen, is van essentieel belang voor iedereen die zelf zijn boekhouding wil doen. Het is zeker niet het moeilijkste dat er is, maar toch merken we dat er soms nog fouten op worden gemaakt. Aan de hand van de boekingsregels leggen we uit wanneer je moet debiteren of crediteren. Ook geven we je een handig ezelsbruggetje mee.

Algemene boekingsregels

Via grootboekkaarten worden financiële feiten in het grootboek verwerkt. Door grootboekkaarten te maken voor elke bezitting, schuld, het eigen vermogen en iedere oorzaak voor een wijziging daarvan wordt het boekhoudproces vereenvoudigd. Vroeger werden zo’n grootboekkaarten nog echt in bakken bijgehouden, maar tegenwoordig gebeurt het natuurlijk allemaal digitaal.

Wanneer je zo’n financieel feit op een grootboekkaart verwerkt, kan er sprake zijn van debiteren (debetverwerking) of van crediteren (creditverwerking). Aan zo’n verwerking op de grootboekkaarten zijn dan ook een aantal boekingsregels verbonden die helpen te bepalen of je nu moet debiteren of crediteren.

• Bij een toename van de bezitting wordt de rekening van het bezit gedebiteerd
• Bij een afname van de schuld wordt de rekening van de schuld gedebiteerd
• Bij een afname van de bezitting wordt de rekening van het bezit gecrediteerd
• Bij een toename van de schuld wordt de rekening van de schuld gecrediteerd

Boekingsregels voor de hulprekeningen van het eigen vermogen

Verder moet je weten dat er op de grootboekkaart van het eigen vermogen nooit mutaties worden genoteerd. Hiervoor zijn er speciale hulprekeningen voorzien waarop die mutaties wel worden genoteerd. Voor elke oorzaak waardoor het eigen vermogen wijzigt, is er zo’n hulprekening voorzien. Het gaat dan bijvoorbeeld om de hulprekening loonkosten, de hulprekening huurkosten, de hulprekening energiekosten enzovoort. Elke hulprekening heeft daarbij een eigen grootboekkaart. Het is dus niet zo dat elke kleine wijziging op de grootboekkaart van het eigen vermogen moet worden verwerkt. Ook wanneer financiële feiten op deze hulprekeningen worden geboekt, moeten een aantal boekingsregels worden nageleefd. Zij helpen je met het bepalen of je moet debiteren of crediteren.

• Bij een toename van het eigen vermogen wordt de hulprekening gecrediteerd
• Bij een afname van het eigen vermogen wordt de hulprekening gedebiteerd

Boekingsregels voor subgrootboekkaarten

Ten slotte zijn er ook boekingsregels voor subgrootboekkaarten. De subgrootboekkaarten zijn een onderverdeling van de grootboekkaart. Derhalve volgen de boekingsregels voor subgrootboekkaarten ook de boekingsregels die bij de grootboekkaarten horen. De boekingsregels van de grootboekkaarten geven dus aan of je moet debiteren of crediteren.

De boekingsregels die bij de debiteuren-grootboekkaarten horen, gelden dus ook voor de debiteuren-subgrootboekkaarten en hetzelfde kunnen we zeggen voor de crediteuren- en de voorraad-(sub)grootboekkaarten.

Samengevat: debiteren of crediteren?

Bij het bepalen of een bedrag nu op de debet- of creditzijde van een grootboekkaart moet worden genoteerd, dien je met andere woorden altijd eerst na te gaan of de grootboekrekening er een is die betrekking heeft op het bezit, op schulden of dat het gaat om een hulprekening van het eigen vermogen. Vervolgens dien je na te gaan of het bedrag een toename of een afname is en ten slotte dien je bovenstaande boekingsregels toe te passen. Er bestaan ook verschillende ezelsbruggetjes om het verschil tussen debiteuren en crediteuren te onthouden. Een veelgebruikt ezelsbruggetje is door te kijken naar de eerste letter van de woorden: debet is dan dokken en credit is cashen.