Van grootboekkaarten naar de balans en de winst- en verliesrekening

De grootboekkaarten zijn de basis voor het bijhouden van de boekhouding, maar geven niet meteen inzicht in de financiële situatie van een onderneming. Als je dat wil, moet je de grootboekkaarten verder verwerken. Op basis van de grootboekkaarten kunnen we op het einde van een periode een samenvatting maken, door middel van een nieuwe balans en een winst- en verliesrekening. Ter herinnering: de administratieve cirkel begint met het opstellen van een beginbalans, waarna we op basis van financiële feiten de grootboekkaarten en de subgrootboekkaarten aanpassen. In het administratieve proces wordt vervolgens vanuit deze grootboekkaarten de balans en de winst- en verliesrekening opgesteld.

Winst- en verliesrekening

De winst- en verliesrekening, soms ook wel eens de resultatenrekening genoemd, stelt je in staat om te weten wat het resultaat over een bepaalde periode is. De winst- en verliesrekening geeft namelijk alle feiten weer die het eigen vermogen van de onderneming aantasten. Privéstortingen en -opnamen vallen hier niet onder.

Wanneer de debet- en creditzijden worden opgeteld, zal in principe blijken dat ze niet met elkaar gelijk zijn. Dit komt omdat de onderneming winst of verlies heeft gemaakt. Wanneer er aan de debetzijde bijvoorbeeld 12.300 euro te vinden is en aan de creditzijde 20.000 euro, zal het resultaat 7.700 euro bedragen. Na het uitvoeren van deze sluitpost zullen debet- en creditzijde opnieuw aan elkaar gelijk zijn.

Bovenstaande tabel geeft een vereenvoudigd beeld, want in feite moet er voor het opstellen van de winst- en verliesrekening eerst nog even een kolommenbalans worden opgesteld. De kolommenbalans bestaat uit vier kolommen: de proefbalans, de saldibalans, de winst- en verliesrekening en de balans. Ook hier wordt de grootboekrekening privé niet opgenomen. Op deze website lees je eveneens over de kolommen van de kolommenbalans en over het verschil tussen de balans en de kolommenbalans.

Balans

Dankzij de winst- en verliesrekening kunnen we met andere woorden bepalen hoeveel winst of verlies een onderneming heeft gemaakt, maar het geeft nog geen beeld van de activa en passiva van de onderneming. Om daar een momentopname van te zien, moet er opnieuw een balans worden gemaakt. Zo’n balans wordt veelal op het einde van de boekhoudkundige periode opgesteld, maar het kan ook tussentijds gebeuren.

Op de balans worden alle grootboekrekeningen met een saldo opgenomen. Waar bij het opstellen van de winst- en verliesrekening het resultaat de sluitpost was, zal hier het eigen vermogen de sluitpost zijn. Voor elke grootboekrekening wordt met andere woorden een vergelijking gemaakt tussen debet en credit en wordt het bedrag op de juiste zijde weergegeven. Op het einde kunnen we het eigen vermogen bepalen. Stel bijvoorbeeld dat er 20.000 euro aan de debetzijde staat en 12.000 euro aan de creditzijde, dan zal het eigen vermogen 8.000 euro bedragen. Hieronder is een vereenvoudigd model weergegeven, maar eerder hebben we ook een uitgewerkt voorbeeld opgenomen.