Wat is het verschil tussen directe en indirecte kosten?

Kosten kunnen een direct of een indirect karakter hebben. Directe kosten kunnen eenvoudig aan bepaalde goederen of diensten worden toegewezen en bij indirecte kosten moet je dan weer een verdeelsleutel en journaalposten gebruiken. Het onderscheid is echter lang niet altijd even duidelijk, bijvoorbeeld wanneer een DGA zelf goederen produceert, maar daarnaast ook actief is voor het algemeen beleid van de onderneming. Hieronder leggen we het een en ander uit.

Betekenis van directe kosten

Directe kosten zijn uitgaven die “direct” kunnen worden toegewezen, bijvoorbeeld aan een specifieke klant, een specifiek product, een specifieke aankoop of een specifieke afdeling. Bij directe kosten is het dan ook eenvoudig om te oordelen wat het resultaat van de kost is, waarom de kost noodzakelijk is enzovoort. Voorbeelden van directe kosten en hoe ze kunnen worden toegewezen:

• Kosten voor de aanschaf van voorraden: kunnen direct aan de producten, de verkopen en aan de omzet worden toegewezen
• Personeelskosten van de verkoopafdeling: kunnen direct aan een specifieke afdeling en eventueel ook aan producten, diensten en aan de omzet worden toegewezen
• Machine voor massaproductie van één product: de afschrijvingskosten kunnen direct aan het geproduceerde goed en zo ook aan de omzet van dat product worden toegewezen
• Specifieke factuur met verzendingskosten: de verzendingskosten vallen toe te wijzen aan het aangekochte product en via het aangekochte product dus ook aan de verkopen en aan de omzet

Betekenis van indirecte kosten

Bij indirecte kosten is het niet mogelijk om de uitgaven “direct” toe te wijzen aan een specifieke klant, een specifiek product, een specifieke aankoop of een specifieke afdeling. Hier zijn de kosten met andere woorden niet eenvoudig toe te wijzen en moet er bij de toewijzing een verdeelsleutel worden gebruikt. Voorbeelden van indirecte kosten en waarom ze niet kunnen worden toegewezen:

• Machine voor maatwerk: de afschrijvingskosten kunnen niet aan één specifiek product worden toegewezen omdat de machine voor talloze producten wordt gebruikt
• Energiekosten: de energiekosten kunnen niet direct worden toegewezen omdat alle afdelingen energie nodig hebben en er energie nodig is voor de productie van alle goederen
• DGA-salaris: de DGA werkt voor alle afdelingen van de onderneming en produceert zelf geen specifieke goederen. Hierdoor is ook het DGA-salaris indirect.

Deze indirecte kosten moeten op basis van een verdeelsleutel aan de omzet van verschillende producten of diensten worden toegewezen. Als de machine voor maatwerk bijvoorbeeld 80 keer het product X produceert en 20 keer het product Y, zijn de afschrijvingskosten ook voor 80% toe te wijzen aan de omzet van het product X en voor 20% toe te wijzen aan de omzet van het product Y. Soms is het echter minder eenvoudig .

Directe kosten en indirecte kosten in boekhoudprogramma’s

In de meeste boekhoudprogramma’s kan je de directe kosten via zogenaamde kostendragers aan de juiste geleverde goederen en diensten toewijzen. Met indirecte kosten hebben boekhoudprogramma’s het vaak moeilijker. Bij de meeste boekhoudprogramma’s moet je dit zelf via een journaalpost verwerken. Er zijn echter ook (zelflerende) boekhoudprogramma’s waarbij sommige terugkerende indirecte kosten automatisch via verdeelsleutels worden toegewezen.