Wat zijn vaste activa?

Wat de activa betreft wordt er een onderscheid gemaakt tussen vlottende activa en vaste activa. Vaak zegt men dat activa vast zijn als ze meer dan één jaar in de onderneming blijven, maar zo eenvoudig is het eigenlijk niet. We leggen uit wat vaste activa zijn en geven ook een aantal voorbeelden mee.

Betekenis van vaste activa

Vaste activa zijn alle bezittingen van de ondernemingen die gedurende een langere termijn (meer dan één productieproces) in een onderneming aanwezig blijven en niet zo eenvoudig in geld om te zetten zijn. Vaste activa zijn de tegenhanger van vlottende activa die gedurende een korte tijd van één productieproces in de onderneming aanwezig blijven en vrij eenvoudig in geld om te zetten zijn. Het onderscheid is onder andere belangrijk omdat vaste activa moeten worden afgeschreven.

Vaak wordt hier een scheidingslijn van één jaar gebruikt: goederen die één jaar of langer in de onderneming aanwezig zijn, behoren dan tot de vaste activa. Die scheidingslijn is richtinggevend, maar natuurlijk niet allesbepalend. Het is dus niet omdat een voorraad langer dan één jaar in een onderneming aanwezig is dat het ineens deel uitmaakt van de vaste activa. De afweging is met andere woorden vrij subjectief, maar meestal is het onderscheid wel duidelijk.

Onderdelen van de vaste activa

Bovenstaande voorbeelden tonen aan dat het begrip vaste activa best wel ruim is. Daarom wordt het onderverdeeld in drie groepen: de immateriële vaste activa, de materiële vaste activa en de financiële vaste activa. Deze drie groepen zijn ook op de balans terug te vinden.

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa is het meest eenvoudig voorbeeld van vaste activa. Het gaat om tastbare bezittingen die de onderneming langdurig in zijn bezit houdt. Hierbij geldt wel dat ze een waarde moeten hebben van meer dan 450 euro (excl. omzetbelasting). De materiële vaste activa worden als volgt verder onderverdeeld:

Immateriële vaste activa

Immateriële vaste activa zijn vaak iets moeilijker te vatten. Hier gaat het om vormen van vaste activa die niet-tastbaar zijn, maar waarover de onderneming wel kan beschikken. Dat wil zeggen dat de onderneming het kan verkopen, een licentie erop kan toekennen enzovoort. Voorbeelden zijn:

• Goodwill: de waarde van het klantenbestand van een bedrijf
• Octrooien en patenten: intellectuele eigendomsrechten van het bedrijf
• Ontwikkelingskosten: kosten die gemaakt zijn om een bepaald product te kunnen ontwikkelen. Deze worden tot de activa gerekend om vervolgens gedurende de levensduur van het ontwikkelde product af te kunnen schrijven
• Merknamen
• Auteursrechten
• Computersoftware
• Recepten
• Enzovoort

Financiële vaste activa

Financiële bezittingen met een langere looptijd. Deze financiële bezittingen zijn moeilijk in geld om te zetten of het is ook echt de bedoeling om ze langdurig aan te houden. Duidelijke voorbeelden zijn leningen die aan een andere onderneming worden toegekend en die een lange looptijd hebben.

Soms is het onderscheid ook minder duidelijk. Dat is bijvoorbeeld het geval voor aandelen in een andere onderneming. Als de aandelen enkel dienen als belegging en dus worden verkocht eenmaal de koerswaarde gunstig is, is er sprake van vlottende activa. Als de aandelen langdurig in een onderneming aanwezig blijven en de bedoeling hebben om langdurig invloed en macht uit te oefenen bij een ander bedrijf, kunnen die aandelen tot de financiële vaste activa worden gerekend.