Wat zijn buitengewone baten en lasten?

Buitengewone baten en lasten is een begrip dat je nog vaak leest en dat ook nog vaak wordt gebruikt, maar het is sinds 2015 echter niet meer relevant. Sindsdien worden buitengewone baten en lasten niet meer apart gerapporteerd, hoewel “bijzondere” baten en lasten vaak toe te lichten zijn. Hoe dan ook is het begrip door vroegere wanpraktijken eigenlijk gecontesteerd.

Betekenis van buitengewone baten en lasten

Buitengewone baten en lasten zijn opbrengsten (baten) of kosten (lasten) die niet uit de normale of gewone bedrijfsuitoefening voortkomen. Daarom noemen we ze buitengewoon. Dergelijke buitengewone baten en lasten beïnvloeden het resultaat van een onderneming en kunnen fictief voor betere of net slechtere resultaten zorgen, terwijl het weinig informatie biedt over de winstgevendheid van de gewone bedrijfsuitoefening.

Voorbeelden van buitengewone baten en lasten

Buitengewone baten en lasten kunnen op verschillende manieren ontstaan. Dat is bijvoorbeeld het geval wanneer een IT-onderneming een kantoorgebouw of een patent verkoopt. In dergelijke gevallen spreken we van buitengewone baten. Wanneer een onderneming daarentegen een reserve aanlegt, bijvoorbeeld om een reorganisatie te financieren, gaat het dan weer om een buitengewone last.

Begrip wordt niet meer gebruikt

In boekhoudkundige kringen wordt het begrip buitengewone baten en lasten eigenlijk niet meer gebruikt. Dat heeft te maken met aanpassingen aan het Burgerlijk Wetboek die sinds 1 november 2015 gelden.

Tegenwoordig worden de buitengewone baten en lasten immers gewoon opgenomen op de winst- en verliesrekening, waar enkel nog wordt gesproken van bedrijfsresultaat, resultaat na belastingen en belastingen. In het verleden was het inderdaad zo dat in de winst- en verliesrekening posten als ‘resultaten over gewone bedrijfsuitoefening’ en ‘buitengewoon resultaat’ voorkwamen. Nu is dat niet meer het geval.

Het probleem met buitengewone baten en lasten blijft echter dat ze de prestaties van een onderneming fictief beïnvloeden. Via buitengewone baten kunnen cijfers worden opgekrikt om een bedrijf winstgevender voor te stellen. Of men kan net het omgekeerde doen: via buitengewone lasten de aandeelhouders een blad voor ogen houden en zo minder dividend uitkeren. Daarom heeft de wetgever een alternatief systeem voorzien om ze toch eenvoudig uit de resultaten te filteren.

Tegenwoordig ben je verplicht om de bijzondere of buitengewone baten en lasten die van uitzonderlijke omvang zijn of die in uitzonderlijke mate voorkomen, apart te vermelden en toe te lichten. Voor investeerders blijft het nu eenmaal belangrijk om te weten hoe een onderneming werkelijk presteert, namelijk zonder de buitengewone baten en lasten in rekening te brengen. Zij kijken naar wat we het operationeel resultaat noemen.

Bij kleine ondernemingen zien we echter wel vaker dat dergelijke incidentele mee- of tegenvallers gewoon tussen de opbrengsten en kosten verstopt zitten. Soms mag dat, bijvoorbeeld wanneer het gaat om kleine rechtspersonen of wanneer een onderneming geen rechtspersoon is. In de andere gevallen is het eigenlijk verplicht om ze apart te vermelden. Zelfs als je een boekhoudprogramma gebruikt, blijft het dan ook belangrijk om je op het einde van het boekjaar door een accountant te laten begeleiden.