Hoe moet ik voorraden waarderen?

Voorraden zijn vaak een belangrijke uitgave voor een onderneming. Zonder voorraden zou een onderneming niet kunnen produceren of verkopen. Voorraden behoren echter tot de zogenaamde tijdstipgrootheden. Dat wil zeggen dat hun omvang op een bepaald moment, hetgeen niet automatisch overeenstemt met het moment van de aankoop, wordt vastgesteld. Hierdoor kan een onderneming geen voorraad aanleggen om de belastbare winst te beperken. Het heeft een bijzondere boekhoudkundige verwerking en waardering tot gevolg. Voorraden kunnen daarbij op verschillende manieren worden gewaardeerd, die manieren voorzien we hieronder van een woordje uitleg.

FIFO-methode

In de eerste plaats kan een voorraad op basis van de FIFO-methode worden gewaardeerd. Hierbij wordt aangenomen dat de goederen die het eerst werden ingekocht, ook als eerste worden verkocht. De goederen worden daarbij gewaardeerd tegen de werkelijke door de onderneming betaalde prijs toen het werd gekocht.

Stel bijvoorbeeld dat een onderneming op 1 januari 500 televisies koopt aan 1.000 euro per stuk. Op 1 februari ontvangt de onderneming opnieuw 500 keer hetzelfde televisietoestel, maar nu aan 950 euro per stuk. Op 1 maart start de onderneming met de verkoop van de televisietoestellen aan 1.300 euro per stuk. Het verkoopt op dat moment 600 televisietoestellen. Hierbij wordt de winst voor de eerste 500 stuks bepaald op basis van de eerste bestelling aan 1.000 euro per stuk en voor de resterende 100 aan de waarde van de tweede bestelling aan 950 euro per stuk.

Deze waardeermethode wordt vaak toegepast bij voorraden bederfbare producten en is een typische waardeermethode voor de voorraden van supermarkten.

LIFO-methode

Bij de LIFO-methode nemen we aan dat de goederen die het eerste werden ingekocht, als laatste worden verkocht. Het hanteert met andere woorden een systeem van historische prijzen. In bovenstaand voorbeeld zou de verkoop van de eerste 500 stuks dan betrekking hebben op de tweede bestelling aan 950 euro per stuk en de verkoop van de volgende 100 stuks op de eerste bestelling aan 1.000 euro per stuk. Deze waardeermethode wordt vooral toegepast bij bedrijven met een hoge doorvoersnelheid en beperkte stocks.

VVP-methode

Bij voorgaande twee methodes moet er bij elke verkoop telkens worden bepaald uit welke partijen de goederen komen en welke waarde de voorraad had. Bij de VVP-methode (vaste verrekenprijs) hoef je dat niet te doen. Hierbij worden deze vlottende activa gewaardeerd in functie van een gemiddelde vaste verrekenprijs. In bovenstaand voorbeeld zouden we de VVP op 975 euro kunnen vastleggen. Het blijft dan wel belangrijk om de VVP regelmatig te herzien.

Waarderen op het einde van het boekjaar

In de praktijk moet je op het einde van het boekjaar de waarde van de voorraden bepalen die nog in de onderneming aanwezig zijn. Het is hier dat je moet bepalen welke voorraden de onderneming hebben verlaten. Bij de VVP-methode hoef je enkel de voorraad te tellen en te vermenigvuldigen met de VVP, maar bij de FIFO- of LIFO-methode moet je voor ieder item bepalen onder welke bestelling het valt en wat op dat moment de waarde is.

In sommige gevallen is het ook toegestaan om de voorraad af te waarderen, namelijk wanneer het gaat om incourante goederen. Hierbij is het soms verplicht om vaste percentages toe te passen. Dat is bijvoorbeeld het geval voor textieldetaillisten.